Wada zgryzu od smoczka: kiedy może się pojawić?

Stomatologia

Smoczek i butelka to ten obszar zagadnień związanych z wychowywaniem dzieci, które budzą sporo kontrowersji i dyskusje wśród rodziców oraz specjalistów. Po jednej stronie stoją wyznawcy dość radykalnych poglądów, mówiących o tym, że pod żadnym pozorem nie powinno się niemowlętom podawać smoczka ani smoczka w butelce, po drugiej zaś rodzice, którzy nie wyobrażają sobie bez nich życia. Prawda, jak zawsze, leży pośrodku. Nie zapominajmy o tym, że nawyk ssania to jeden z pierwszych, naturalnych odruchów dziecka, który wykształca się już ok. 30. tygodnia życia płodowego. Służy mu nie tylko do zaspokajania głodu, lecz także jako sposób na uspokojenie, wyciszenie i poczucie bezpieczeństwa. U jednych jest bardziej nasilony, u innych mniej i właśnie te indywidualne predyspozycje trzeba brać pod uwagę, rozważając podanie smoczka.

Czy smoczek i butelka mogą mieć negatywny wpływ na zgryz dziecka?

Ogólnie przyjęło się, że najwłaściwszy okres w życiu niemowląt do korzystania ze smoczka to wiek do trzeciego miesiąca życia, kiedy mają mimowolny i nieświadomy silny odruch ssania. Jeśli u naszego dziecka ta potrzeba jest bardzo silna, możemy przedłużyć stosowanie dodatkowego uspokajacza do około 8-12. miesiąca, kiedy to pojawiają się u niego pierwsze zęby, a maluch zaczyna gryźć i przeżuwać pokarmy stałe. Wówczas odruch ssania nie jest już fizjologiczny, a staje się nawykiem, który przedłużany może prowadzić do powstania wady wymowy oraz mieć wpływ na zgryz i zęby dziecka.

Najważniejsza zasada jest taka, że nie wolno nadużywać smoczka i traktować go jako remedium na wszystkie emocje i potrzeby dziecka. Najlepiej ograniczyć jego stosowanie do sytuacji ekstremalnych, gdy rzeczywiście wszelkie inne próby wyciszenia i uspokojenia nie przyniosły rezultatu. Maluch musi mieć możliwość wkładania rączek i przedmiotów do buzi oraz wydawania dźwięków, co nie tylko wpływa na rozwój mowy, lecz także służy eksplorowaniu świata i przygotowuje narząd żucia do spożywania pokarmów stałych.

Zbyt długie i częste używanie smoczka, butelki ze smoczkiem czy ssanie kciuka może powodować ich dużo trudniejsze odstawienie, ale też problemy logopedyczne, laryngologiczne i ortodontyczne.

Konieczne jest monitorowanie sposobu, w jaki niemowlę ssie smoczek, oraz dobranie odpowiedniego kształtu i rozmiaru uspokajacza. Smoczki powinny być dopasowane do wieku oraz specjalistycznie wyprofilowane, by pasować do budowy jamy ustnej malucha. Niepoprawne używanie może prowadzić do przesunięcia zębów, a co za tym idzie, powstawania wad zgryzu, podobnie jak korzystanie przez długi czas i w niewłaściwy sposób z butelki. 

Jakie wady zgryzu u dzieci może wywołać ssanie smoczka?

Przedłużające się stosowanie smoczka (dłużej niż do 4. roku życia) zwiększa ryzyko wystąpienia nieprawidłowości i wad zgryzu oraz trudności logopedycznych. Do najczęściej spotykanych zalicza się:

  • wady zgryzu, tj. zgryz otwarty (gdy linie dolnych i górnych zębów się nie stykają), zgryz krzyżowy boczny obustronny (gdy zęby dolne boczne nie stykają się z górnymi bocznymi), tyłozgryz (cofnięcie dolnej szczęki, przy jednoczesnym wysunięciu górnych siekaczy);

  • tłoczenie języka i jego nieprawidłowa pozycja spoczynkowa oraz związane z tym problemy z jedzeniem, połykaniem i zaburzonym torem oddechowym;

  • opóźnienie rozwoju mowy, niepoprawną wymowę głosek, seplenienie;

  • deformacje podniebienia;

  • próchnica.

Kiedy oduczyć dziecko ssania smoczka?

Próby odstawienia uspokajacza można podjąć po pierwszym półroczu życia dziecka np. poprzez ograniczanie jego użycia tylko do spania. Najlepiej bacznie obserwować pociechę, gdyż bardzo często sama zasygnalizuje, że smoczek nie jest już jej tak bardzo potrzebny.

Drugim sprzyjającym momentem na pożegnanie się ze smoczkiem lub butelką jest 8–12 miesiąc, kiedy naturalna potrzeba ssania zanika u dziecka i staje się nawykowa. Warto wówczas próbować zaspokajać tę potrzebę innymi, dostępnymi metodami i pomagać mu poradzić sobie z trudnymi emocjami. Trzeci i ostatni rekomendowany czas na odzwyczajenie od podawania smoczka, butelki i ssania palca wypada między 18. miesiącem a 2. rokiem życia malucha.

Warto pamiętać, by nie łączyć momentu odstawienia smoczka z innymi stresującymi zmianami w życiu, takimi jak pójście do żłobka, pojawieniem się rodzeństwa czy zmiana miejsca zamieszkania.

Źródła:

  1. http://www.phie.pl/pdf/phe-2012/phe-2012-2-319.pdf

  2. https://ppm.edu.pl/info/phd/GUMe81e4226cff04a658cac6f0164a17848/

  3. https://bibliotekanauki.pl/articles/1031736.pdf

Artykuły powiązane

Stomatologia

Jak pokonać strach przed dentystą?

Przed wizytą w gabinecie stomatologicznym wielu z nas powstrzymuje jednak paniczny strach przed dentystą. Dentofobia – bo tak nazywa się ten stan – jest jedną z najbardziej powszechnych wśród Polaków fobii.

Artykuły polecane dla Ciebie